6-تلاش در راه رفاه خانواده:

خداوند رزاق و رحیم در قرآن کریم می فرمایند:
و أنکحوا الایامی منکم... إن یکونوا فقراء یُغنهم الله من فضله والله واسعٌ علیمٌ. (19) 
«مردان و زنان بی همسر خود را همسر دهید،...اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بی نیاز می سازد، خداوند گشایش دهنده و آگاه است.»پیامبر اکرم (ص) می فرمایند:
«بی هسرانتان را همسر دهید زیرا خداوند در پرتو ازدواج، اخلاق آنان را نیکو می گرداند و رزق و توان مالی آنها را وسعت می دهد، و بر مروت و ارزش های انسانی شان می افزاید.» (20) 
امیرمؤمنان علی (ع) می فرمایند:
«خداوند متعال روزی همه را تضمین کرده و قوت آنان را معین ساخته (21)... هر کس زنده باشد، روزی اش بر اوست و هر کس بمیرد، بازگشتش به سوی اوست (22)...»
امام رضا (ع) در رابطه ی با تلاش مرد در راه رفاه خانواده می فرمایند:
«کسی که از راه حلال برای رفاه خانواده اش تلاش می کند، 
همانند مجاهدی است که در راه خدا جهاد می کند.» (23) 
با توجه به دستور الهی و کلام نورانی معصومین علیهم السلام باید به این نکته دقت داشت که نفقه ی زن بر شوهر واجب است، یعنی قانوناً و شرعاً مرد موظف است کلیه ی مخارج خانواده از قبیل خوراک، پوشاک، مسکن، دارو و درمان و...را تأمین نماید و در صورت امتناع یا کوتاهی ایشان، شرعاً و قانوناً مورد بازخواست قرار خواهد گرفت.
بنابراین مرد خردمند و آینده نگر و با تدبیر، حساب دخل وخرج خانواده را به طور دقیق می کند. اشیاء و لوازم زندگی را نسبت به لزوم و احتیاج درجه بندی می کند. حوائج ضروری زندگی مانند خوراک و پوشاک را بر سایر چیزها مقدم می دارد .و در کار و شغلش، کمال جدیت و تلاش را دارد و مقداری از درآمدش را برای حوادث ناگهانی روزگار از قبیل بیماری و... کنار می گذارد.در کار و زندگی اش اعتدال و قناعت را در نظر دارد و از هر گونه اسراف و تبذیر خود داری می کند.و همه ی سعی و تلاشش این است که با توکل بر خدا، از راه حلال و در حد توان و اعتدال، وضع اقتصادی خانواده را بهتر کند.

7-تعلیم و تربیت همسر:

دختری که وارد خانه ی شوهر می شود و زندگی مستقلی را شروع می کند و مسؤولیت اداره یک منزل بر عهده اش می افتد، برای اداره منزل، نیاز به تجربه های لازم و اطلاعات مختلف دارد.
باید غذا پختن، لباس شستن، نظافت منزل، اتوکردن، خیاطی، آشپزی و آداب مهمانداری، آداب معاشرت و رفت و آمد، شوهرداری، بچه داری و تربیت آنها و... را بداند.شوهر نباید انتظار داشته باشد که یک زن جوان و کم تجربه همه ی این معلومات و تجارب را داشته باشد، بلکه مرد فهیم می تواند با قدری صبر و حوصله و برنامه ریزی، از زن جوان و کم تجربه خود، یک کدبانوی نمونه ی عفیف، پاکدامن و هنرمند تربیت نماید.
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند:
«به زنان بافندگی و سوره ی نور را بیاموزید.» (24)
و در جای دیگر می فرمایند:
«پیش از آنکه زنان (همسران) به زشتی فرمانتان دهند، شما آنان را به کار نیک نصیحت کنید.» (25) 
و در رابطه با روش تعلیم و تربیت، امام علی (ع) می فرمایند:
«گناهکار را با خوش رفتاری ات اصلاح کن و با خوش گفتاری ات به راه خیر راهنمایی کن.» (26) 
و در جای دیگر حضرت می فرمایند:
«کیفر خردمندان اشاره گویی و کیفر نادانان صراحت گویی است.» (27) 
با توجه به اهمیت کلام نورانی معصومین علیهم السلام، بهترین روش های تعلیم و تربیت همسر عبارتند از:شرکت در جلسات 
آموزش خانواده و کلاس های هنری، استفاده از راهنمایی ها و تجارب خوبوالدین هر دوطرف، خرید کتاب های مفید اخلاقی، فقهی، بهداشتی، آشپزی و...

8-نظافت و آراستگی:

نظافت و تمیزی از ارکان زندگی انسان است، که حیات و لذت بردن از حیات، بستگی به آن دارد. نظافت در خانه، کوچه، بازار، اداره و مغازه ضروری و اجتناب ناپذیر است.نظافت با خوردن، آشامیدن، پوشیدن و حتی نفس کشیدن انسان ارتباط دارد.
در نظام آفرینش، خداوند متعال همه ی موجودات را زیبا آفرید، خصوصاً انسان که گل سرسبد خلقت است زیباتر.در بین انسان ها خداوند سبحان خلقت زنان را نسبت به مردان زیبا پسند تر و نظافت دوست تر آفریده است.
امام علی (ع) در این باره می فرمایند:
«همت و کوشش زنان به زینت دادن زندگی دنیا متوجه است.» (28)
پیامبر اسلام (ص)می فرمایند:
«هر چه می توانید پاکیزه باشید، زیرا خداوند اسلام را بر پاکیزگی بنیان نهاده و جز مردم پاکیزه کسی به بهشت نمی رود.» (29) 
و امام باقر (ع) می فرمایند:
«همان گونه که مردان دوست دارند زینت را در زنانشان ببینند، زنان نیز دوست دارند زینت را در شوهرانشان ببینند.» (30) 
و در همین رابطه امام کاظم (ع) می فرمایند:
«آراستگی شوهر موجب عفت زیاد همسر می شود و بی عفتی زنان به خاطر ناآراستگی شوهرانشان بوده است.» (31) 

9-بوی دهان و مسواک زدن:

یکی از دستورات مهم اسلام که بر انجام آن تأکید فراوان شده است مسواک زدن می باشد.زن و شوهر به خاطر نزدیکی بسیاری که با یکدیگر دارند و به واسطه ی همسری، همخوری و همخوابی از بوی دهان یکدیگر یا شادان و خرم می شوند ویا افسرده و متنفر.
پیامبر اکرم (ص) خطاب به مردان می فرمایند:
«لباس های خود را تمیز کنید و موهای خود را کم کنید، مسواک بزنید و آراسته و پاکیزه باشید، که بنی اسرائیل چنین نکردند تا زنانشان به فساد کشیده شدند.»(32) 
امیرالمؤمنین علی (ع) می فرمایند:
«مسواک کردن موجب رضایت خداست و سنت 
پیغمبر (ص)است و پاک کننده دهان است.» (33) 
و امام صادق (ع) در همین رابطه می فرمایند:
«مسواک کردن دوازده فایده دارد:چشم را نورانی می کند، اندوه را می زداید، حافظه را زیاد می کند، دندان ها را سفید و ثواب را زیاد می نماید، بوی دهن را می برد، لثه را محکم می کند و اشتهای غذا می آورد و فرشتگان را خوشحال می کند و... .» (34)

10-حفظ عفت و پاکدامنی خود:

همانطور که مرد همسر خود را عفیف و پاکدامن می خواهد، خود نیز باید عفیف و پرهیزگار باشد.باید مواظب رفتار، کردار و گفتار خود باشد و از هواهای نفسانی پیروی نکند.هرگز از زیبایی های زنان دیگر در نزد همسر خود سخن نگوید و... .
پیامبر امین اسلام (ص) می فرمایند:
«نسبت به زنان دیگران عفت داشته باشید، تا دیگران نسبت به زنان شما عفت داشته باشند.» (35) 
امام علی (ع)درباره ی پرهیز از نگاه به نامحرم و خطر آن می فرمایند:
«قلب، کتاب چشم است (آنچه چشم ببیند در قلب نشیند). (36) 
و در همین رابطه امام صادق (ع)می فرمایند:
«نگاه شهوت آلوده، تیری زهرآگین از تیرهای ابلیس است و چه بسیار از نگاه های به نامحرم که سبب اندوه و حسرت طولانی می شود.» (37) 
و بابا طاهر عریان چه زیبا و پرمحتوا می گوید: 
ز دست دیده و دل هر دو فریاد
که هر چه دیده بیند دل کند یاد
بسازم خنجری نیشش ز فولاد 
زنم بر دیده تا دل گردد آزاد
بنابراین نگاه به نامحرم حرام است و مرد مسلمان نباید به زن نامحرم خیره شود و با قصد لذت به او نگاه کند. و مهمترین هدف اسلام در ممنوع کردن نگاه به نامحرم مراقبت از کانون گرم خانواده، ثبات پایه های زندگی خانوادگی و حفظ اخلاق جامعه است. (38) 

11-وقت گذاری برای همسر:

اشتغال و کار بیرون از منزل برای مرد یک امر ضروری، لازم، نیکو و مورد پسند است؛ در عین حال، وضع باید به گونه ای باشد که مرد ساعاتی را در خانواده و در جمع صمیمی همسر و فرزندان حضور داشته باشد. مثلاً به غیر از ساعات شبانه روز که مقداری را در اختیار آنان می گذارد، روزهای تعطیل آخر هفته و نیز تعطیلات سالانه را با آنها بگذراند.اگر به گردش و تفریحی برای رفع خستگی می رود،
آنها را فراموش نکند.
گذراندن اوقات فراغت در کنار همسر و فرزندان سبب به وجود آوردن تفاهم و صمیمیت، انس و الفت، عشق و محبت بین اعضای خانواده می شود و مهمتر این که شوهر از مسایل خانواده (کمبودها و کاستی ها و دیگر مشکلات احتمالی)اطلاع پیدا می کند و زمام اختیار و کنترل خانواده هم چنان در دست اوست.از درس و بحث فرزندان و نیازهای آنها اطلاع پیدا می کند و زمینه ی رشد و شکوفایی استعدادها و ارتقاء علمی ایشان را فراهم می نماید و فرزندان نیز اعتماد بیشتری نسبت به پدر خود پیدا می کنند و با همه ی وجود به او مهرو عشق و علاقه می ورزند و مطمئن هستند که او در همه ی لحظات یار و یاورو غمخوار آنها می باشد.
اما متأسفانه مشاهده می شود چه بسیار خانواده هایی که شوهر در آن فقط اسمی دارد و نقش او تنها تهیه غذا و لباس برای اهل خانه است. و چه بسیار خانواده هایی که در اثر غفلت و سهل انگاری مرد خانواده، زن و یا فرزندان دچار مشکلات فراوان، گمراهی ها، انحرافات اخلاقی، اعتیاد و... شده اند که اگر شوهر (پدر)قبلاً مقداری از وقت خود را صرف آن ها کرده بود، هرگز چنین وضعی پیش نمی آمد. (39)
بنابراین بسیار نیکو و بجاست که شوهر، هرگاه از منزل وارد می شود، پس از سلام و احوالپرسی گرم و صمیمی، چند لحظه ای از 
وقت خود را در اختیار اعضای خانواده بگذارد و با آنها مشغول به تناول چای، شربت، میوه و غذا شود و پس از گفتگوی صمیمانه ی خانوادگی، به سایر فعالیت های خصوصی خود از قبیل:مطالعه ی روزنامه، مجلات، کتب علمی و حسابرسی های تجاری و... بپردازد.

12-هدیه و سوغات سفر:

یکی از سنت های اسلامی، هدیه دادن می باشد. هدیه موجب خوشحالی و صفا و صمیمیت می شود.
شکی نیست که هدیه دادن به همسر، آن هم از سر صدق و صفای دل و برای ابراز سپاس از نعمت خداوندی و به نشانه ی محبت و مودت، از بارزترین مصادیق احسان و نیکی، به خصوص در میان همسران است.
هدیه، تلخی ها را شیرین می کند، خارها را گل می کند، بنیان خانواده را استحکام می بخشد و نور شادمانی و امید را در دل ها می کارد.
هدیه دادن دل ها را به هم نزدیک می کند، کینه ها را می زداید و رفتارهای مطلوب را در هدیه دهنده و هدیه گیرنده مضاعف می کند. 
پیامبر بزرگ اسلام (ص) می فرمایند:
«هرگاه مردی به سفر رود، هنگامی که نزد خانواده اش می آید، باید (به اندازه ای که توانایی دارد) هدیه و چیز تازه و مطبوعی برای آن ها بیاورد... .» (40) 
بنابراین هرگاه مردی از سفر می آید و سوغاتی را به عنوان «هدیه» برای همسر خود می آورد، به او نشان می دهد که من حتی در سفر به فکر تو بوده و دوستدار، غمخوار، یار و یاور تو هستم و همیشه و در همه جا به یاد تو هستم. زن نیز از این برخورد شایسته ی شوهر احساس خوشحالی و سرور می کند و کانون گرم خانواده مملو از عطر محبت، عشق، نشاط، شادابی و لذت معنوی می شود.

13-تعاون و همکاری در امور خانواده:

یکی از عوامل شادابی و تکامل خانواده ها تعیین حدود مسؤولیت افراد در خانواده است. با تقسیم کار، عدالت اجتماعی در محیط کوچک خانواده سعادت می آفریند و زن را از دخالت در اموری که سزاوار او نیست باز می دارد.
امام باقر (ع) می فرمایند:
«حضرت فاطمه (س)کارهای منزل را با حضرت علی (ع) اینگونه تقسیم کرد که:خمیر کردن آرد، نان پختن، تمیز کردن و جارو زدن خانه، به عهده ی فاطمه (س) باشد و کارهای بیرون منزل از قبیل، جمع آوری هیزم و تهیه مواد اولیه غذایی و... را علی (ع)انجام دهد.» (41)
امام صادق (ع) می فرمایند:
«این تقسیم کار با رهنمود رسول خدا (ص) انجام گرفت. آنگاه که رسول خدا (ص) فرمود:کارهای داخل منزل را 
فاطمه (ع)و کارهای بیرون منزل را علی (ع) انجام دهد.» (42) 
درست است که کارهای خانه داری بر عهده ی زن هاست و در این باره حرفی ندارند، لیکن باید توجه داشت که اداره ی یک منزل کار آسانی نیست.
یک بانوی خانه دار اگر شبانه روز را هم در منزل کار کند، باز هم مقداری از کارها لنگ می ماند.خصوصاً در مواقع غیر عادی مانند مهمان داری.
شوهر عاقل و مهربان وقتی وارد منزل می شود، همسر خود را درک می کند و می داند که کارهای او بسیار بوده و خسته می باشد، لذا مقتضای محبت و صفای خانوادگی این است که در چنین مواقع به یاری همسرش بشتابد و هر کاری که از عهده اش ساخته است انجام دهد.
سیره ی عملی پیامبر اکرم (ص)، امام علی (ع)و سایر ائمه اطهار علیهم السلام اینگونه بوده که در امور خانه داری به همسرانشان کمک می کردند.
«رسول خدا(ص)به خانه ی علی (ع) وارد شد. او و فاطمه را دید که با کمک یکدیگر با آسیاب دستی آرد می کنند. پیامبر (ص) فرمود: کدام یک خسته ترید؟ علی (ع) عرض کرد: فاطمه خسته تر است. پیامبر (ص) به او فرمود:برخیز دخترجان. فاطمه برخاست و پیامبر (ص) به جای او نشست و علی (ع) را در آرد کردن کمک کرد.»